Tuy BMX không được phổ biến trong cộng đồng như những bộ môn thể thao đường phố khác nhưng nó vẫn luôn bùng cháy âm thầm theo cách riêng của mình.
BMX là viết tắt của Bicycle Moto Cross – bộ môn thể thao xe đạp được thực hiện trên những chiếc xe đạp thể thao. Bên cạnh đó, BMX cũng được xem là một loại phương tiện đi lại hằng ngày với thiết kế đơn giản, trọng lượng nhẹ và hệ thống truyền động mạnh mẽ.
Khởi đầu của những chiếc xe đạp thể thao
Người tiên phong mở đường cho bộ môn BMX là doanh nhân Scot Alexander Breithaupt. Ông đồng thời là một tay đua moto MX và xe đạp địa hình chuyên nghiệp vào năm 1970. Vì lý do đó, ông cũng được xem như người đầu tiên tạo nên cơ sở hạ tầng hiện đại cho bộ môn này. Giải đấu BMX lần đầu được ông tổ chức mang tên Pedal-Cross khai mạc vào ngày 14 tháng 11 năm 1970. Ông cũng cho xây dựng một đường đua BMX tại khu đất trống ở Long Beach, California ngay sau đó.
Scot Alexander Breithaupt đã để lại rất nhiều dấu ấn trên chặng đường phát triển của bộ môn BMX. Không chỉ mang đến sân chơi mới, ông còn thành lập nên cơ quan chịu trách nhiệm xử phạt trong các giải đấu BMX mang tên Bicycle United Motocross Society (B.U.M.S).
Sự phát triển của kẻ thay thế
Tại Hà Lan vào những năm 1960, một môn thể thao khác được ra đời và mang tên đua xe địa hình – Motocross. Dù người ta thường nói bộ phim tài liệu về moto là “On Any Sunday” phát hành vào năm 1972 mới chính là phát súng đầu tiên cho ý tưởng về những chiếc BMX. Nhưng, Motocross lại trở thành nguồn cảm hứng lớn nhất cho sự ra đời của BMX.
Có thể khái niệm xe đạp mô phỏng xe đua địa hình đã tồn tại từ rất lâu khi những đứa trẻ tại Mỹ bắt đầu mang trong mình niềm đam mê xe đua địa hình. Sự ra đời của những chiếc xe đạp địa hình như một giải pháp phù hợp với trẻ em hơn trước những lo ngại về an toàn từ phía phụ huynh. Tuy không biết chắc chắn khái niệm xe đạp địa hình ra đời chính xác vào lúc nào, nhưng chắc chắn rằng bộ phim “On Any Sunday” vẫn là một chất xúc tác tuyệt vời góp phần quảng bá cho bộ môn này.
Điều gì khác biệt ở dòng xe BMX ?
BMX là một dòng xe có cấu tạo đơn giản, ít hỏng hóc, có thể tuỳ biến linh kiện một cách đa dạng. Xe đạp BMX thường có bộ khung nhỏ gọn để người lái có thể làm chủ tổng thể trọng lượng của xe trong quá trình sử dụng. Bánh xe BMX có lốp dày và sần sùi có ma sát bám và giảm xóc rất tốt. Ngoài ra, hệ thống phanh và số răng đĩa xích của dòng xe BMX thường không có quy chuẩn rõ ràng, đây thường là những bộ phận được tinh chỉnh nhiều nhất trên xe BMX. Các tay đua thường ưa chuộng các loại xe BMX có hộp số cao, trong khi những người đạp xe phổ thông lại có xu hướng chọn các loại xe BMX có tỷ số truyền ngắn vì chúng phù hợp địa hình bằng phẳng hơn.
Hiện nay xe đạp BMX được chia làm 3 loại phổ biến:
- Racing BMX: Thường được làm bằng chất liệu thép chromoly có độ bền cao, chịu được va đập. Trọng lượng đầm giúp xe ổn định hơn. Xe có yên nằm thấp hơn tay lái, ghi đông được thiết kế thẳng và nằm ngang. Ngoài ra, xe còn được trang bị đĩa trước lớn, hệ thống tốc độ đơn để tối ưu vận tốc. Lốp xe rộng và có nhiều gai. Phanh xe thường là phanh đĩa ở bánh sau nhằm giữ an toàn khi phanh ở tốc độ cao.
- Freestyle BMX: Thường được làm bằng chất liệu nhôm, có trọng lượng nhẹ hơn rất nhiều. Lốp xe to và mềm giúp giữa thăng bằng trên bề mặt trơn và hẹp. Hệ thông phanh linh động được đi ngầm trong trục tay lái giúp bánh xe có thể xoay 360 mà không vướng dây phanh.
- Dirt Jumper BMX: Thường được xem như là sự tổng hoà giữa hai loại trên, vừa có trọng lượng nhẹ vừa sở hữu bộ truyền mạnh mẽ. Chuyên dụng để thực hiện những cú nhảy vượt chướng ngại vật. Cấu tạo đĩa trước lớn và đĩa sau nhỏ giúp tăng tỷ lệ truyền động. Bánh xe đa dạng kích thước có lốp dày, đàn hồi tốt.
Cái kết đẹp cho biểu tượng của đam mê
Tuy có khởi đầu chỉ là kẻ thay thế cho mô tô địa hình hay sự thoả mãn tạm thời cho những đứa trẻ đầy đam mê nhưng BMX vẫn có thể tự mình phát triển mạnh mẽ và độc lập. BMX giờ đây đã là một trong những môn thể thao lớn của nhân loại.
Vào những năm 1980 đến 1990 ghi nhận đây là dòng xe phổ biến nhất dành cho trẻ em và thanh thiếu niên. Dù có tồn tại những thời điểm suy thoái của bộ môn BMX song vẫn không ai dám phủ nhận sự hấp dẫn mà BMX mang lại. Hiện nay, giải đấu BMX đang là một trong những sự kiện quan trọng tại Summer X Games và Etnies Backyard Jam được tổ chức tại phía Đông và phía Tây Hoa Kỳ hằng năm.
Ngoài ra, liên đoàn BMX quốc tế cũng được thành lập năm 1981 và giải đấu quốc tế đầu tiên cũng được tổ chức vào một năm sau đó. Năm 2003 Uỷ ban Olympic cũng đã công nhận BMX là môn thể thao Olympic giành huy chương toàn phần vào thế vận hội mùa hè 2008.
