Bapesta vẫn là một trong những đôi sneakers đang tung hoành và làm say đắm con tim của những người yêu văn hóa đường phố ở “vùng xám” – một vùng đất mà bất luận nó có thuộc phạm trù Copy, Inspired hoặc Bootleg hay không.
Đứa con tinh thần của BAPE dưới Nigo đã có chỗ đứng cho riêng mình tại nền văn hoá sát mặt đất lẫn những người yêu thích streetwear. Người mua Bapesta vì ngoại hình độc đáo, người mua vì thần tượng của họ cũng diện một đôi như thế. Nhưng trong hàng tá lý do để sở hữu, khả năng cao sẽ tồn tại một luồng suy nghĩ trong mỗi cá nhân rằng: sản phẩm này thực sự là Copy, Inspired hay Bootleg? Vậy định nghĩa nào mới thực sự đúng dành cho Bapesta?
Sự ra đời của Bapesta
Sở dĩ sự hoài nghi dành cho đôi Bapesta là có cơ sở, vì ngoại hình của nó được dựa trên “nền móng” từ đôi Nike Air Force 1 Low Classic. Với những thay đổi đặc trưng như dấu Swoosh chuyển thành biểu tượng “sao-sấm-sét, chữ “AIR” thường thấy ở đế giữa biến tấu thành “APE” hay “BAPE”. Chất liệu sử dụng trên đôi giày này hoàn toàn là da bóng toàn thân, phần còn lại thì giống với đôi Không Lực 1.
Là một trong những thương hiệu thời trang đi đầu về trào lưu streetwear của Nhật Bản – The Bathing Ape (hay còn gọi là BAPE) có xuất xứ từ Ura-Harajuku – con phố thời trang nổi tiếng của Nhật vào những năm 90. Thương hiệu được thành lập vào khoảng năm 1993 bởi nhà thiết kế Nigo (tên thật là Tomoaki Nagao).
Năm 2000, streetwear ảnh hưởng mạnh mẽ đến nền văn hóa đường phố gồm văn hóa hiphop và văn hóa skateboarding. Sự phổ biến của các thương hiệu và các nghệ sĩ hip-hop nổi tiếng Pharrell Williams, Kanye West, Tyler, the Creator… đã góp phần tạo nên sự lan truyền mạnh mẽ của streetwear. Đó cũng là một trong những nguồn cảm hứng để Nigo cho ra đời một đôi giày có ngoại hình giống với AF1 nhưng về tinh thần thì đậm chất đường phố.
Đến năm 2002, Bapesta lần đầu tiên được phát hành ra thị trường. Người Nhật coi Bapesta như một đại diện của văn hóa sneakers đến từ đất nước mặt trời mọc. Bapesta nhanh chóng biến mình thành một thứ tách biệt hoàn toàn đối với các đối thủ khác trên thị trường. Sự thành công của Bapesta tại đất Mỹ phần lớn nhờ vào công của Pharrell Williams và Kanye West.
Bên cạnh đó, Bapesta vướng phải hàng tá những ý kiến trái chiều từ cộng đồng. Một số người xem đây là sự ăn cắp thiết kế chứ không phải như Nigo nói: “Là một sự tri ân đến nền văn hoá Hoa Kỳ”. Nhưng rồi haters vẫn mãi là haters, đối với ai đã trót say mê Khỉ Đột thì trở thành một fan cứng của Bapesta. Khi ấy nếu không sinh sống tại Nhật Bản thì gần như không còn cách nào để có thể chạm tay vào những đôi giày đang hô mưa gọi gió này. Mọi người dần có cái nhìn khác về Bapesta hơn và phát cuồng nó. “Tôi chưa từng đặt kỳ vọng nhiều cho sự ra đời của những đôi Bapesta, nên bản thân chưa hề kỳ vọng rằng nó sẽ được mọi người yêu thích đến thế” – Nigo nói trong cuốn A Bathing Ape.
Những phối màu hô mưa gọi gió toàn cầu
Kể từ khi được ra mắt, Bapesta đã có cho mình nhiều những đợt hợp tác, điển hình là với KAWS, Marvel,… và đặc biệt nhất là đôi được thiết kế bởi Kanye West. Tuy “cha đẻ” Nigo đã rời khỏi hội đồng quản trị của thương hiệu Bape, nhưng cho đến nay thương hiệu đình đám này vẫn liên tục cho ra mắt những đôi Bapesta với các phối màu lẫn mẫu mã cực kỳ đa dạng và bắt mắt.
Kanye West Bapesta (2007)
Tháng 1 năm 2007 chứng kiến sự ra mắt của một trong những hợp tác giày thể thao đầu tiên của Kanye West, phiên bản đặc biệt Bapesta của A Bathing Ape. Không giống như các bản phát hành đồng thương hiệu tiếp theo, trong đó Kanye đã thiết kế một phối màu theo tông nâu be và đỏ. Thiết kế có phần thân trên giày được hoàn thiện bằng da với màu sắc và tác phẩm nghệ thuật lấy cảm hứng từ album phòng thu đầu tay của Kanye West – The College Dropout.
KAWS Bapesta (2005)
Nghệ sĩ KAWS là cộng tác viên thường xuyên của NIGO – họ đã hợp tác với nhau về quần áo, tác phẩm nghệ thuật và giày dép. Bapesta KAWS đánh dấu lần đầu tiên hợp tác giữa NIGO và KAWS ở lĩnh vực giày sneakers, đôi giày có phối màu xám đặc trưng và được sản xuất bằng chất liệu da lộn ở toàn bộ phần thân trên – có lẽ đôi giày này thậm chí còn là nguồn cảm hứng cho sự hợp tác cuối cùng của KAWS với Air Jordan 4 vào năm 2017.
Bapesta Nigo & Jacob
Tuy đây không phải là một phiên bản thương mại và đại trà. Nhưng nói về độ hiếm thì phiên bản này chỉ sản xuất duy nhất hai đôi đặc biệt dành cho Nigo và Jacob The Jeweler.
SpongeBob SquarePants Bape (2008)
Nigo nổi tiếng vì lấy nguồn cảm hứng từ văn hóa đại chúng và thiết kế lên những sản phẩm vốn có của mình. Đối với nhân vật Bọt Biển cũng không ngoại lệ – đây là phiên bản được kết hợp giữa Bapesta và phim hoạt hình SpongeBob SquarePants. Điểm đặc biệt của đôi giày này nằm ở phần logo thêu mặt của nhân vật Bọt Biển cùng với chất liệu da bóng đặc trưng.
Bape Mania (Gold Member Only)
Cách duy nhất để bạn có được phiên bản này là thông qua chiếc thẻ dành cho thành viên hạng Vàng của A Bathing Ape 2008. Độ hiếm của phiên bản này nằm ở chỗ chúng không sản xuất đại trà, cần phải đổi điểm mua hàng và phải đặt để sản xuất riêng dành cho những người có thẻ thành viên. Đây là một đôi Bapesta mang giá trị sưu tầm, lưu trữ cực kỳ lớn và dành cho những người yêu BAPE chính hiệu!
Động thái kiện tụng từ Nike
Vào 25/1/2023, Nike đệ đơn kiện Bape lên tòa án liên bang Manhattan với cáo buộc thương hiệu này sao chép gần như hoàn toàn các thiết kế giày thể thao của họ. Bản cáo trạng nói rằng “Hoạt động kinh doanh giày dép hiện tại của BAPE xoay quanh việc sao chép các thiết kế mang tính biểu tượng của Nike.” Năm sản phẩm giày dép bán chạy nhất của BAPE gồm BAPESTA , BAPESTA Mid, SK8 STA, COURT STA High và COURT STA được cho là “bản sao gần như nguyên bản” từ các mẫu giày thể thao nổi tiếng của Nike như Air Force 1, Air Force 1 Mid, Dunk, Air Jordan 1…
Giải thích lý do tại sao Nike chờ đợi rất lâu mới thực hiện hành động pháp lý chống lại BAPE, hãng nói rằng đôi bên đã gặp nhau vào năm 2009 để thảo luận về các thiết kế, và BAPE đã phải giảm bớt các hoạt động tại Hoa Kỳ cùng đóng cửa hầu hết các cửa hàng tại quốc gia này. BAPE cũng đã thiết kế lại BAPESta vào năm 2016 để ít giống với Nike Air Force 1 hơn, nhưng trớ trêu thay BAPE lại chạy một chiến dịch vào năm 2021 – đem các thiết kế OG (phiên bản giống với AF1 nhất) trở lại với thị trường sneaker. Đó là lúc Nike cho biết BAPE đã tăng đáng kể số lượng và phạm vi vi phạm của mình.
Trong khi đại diện của hai hãng chưa đưa ra bình luận chính thức về vấn đề này, Nike tiếp tục chia sẻ BAPE đã không chịu bày tỏ thiện chí khi trao đổi, làm dẫn đến vụ kiện này. Hãng thể thao Mỹ hy vọng BAPE sẽ ngừng bán giày và thanh thanh toán các khoản tiền được yêu cầu trong đơn kiện trong đơn kiện cho những thiệt hại phát sinh.
Kết luận
“Đúng người đúng thời điểm” có lẽ là lời giải thích thỏa đáng nhất cho việc có được thành công từ những ngày đầu của Bapesta mặc cho câu chuyện đạo nhái hay cảm hứng vẫn chưa có hồi kết.
Biết rằng Không Lực 1 luôn có được sự ưu ái, bảo vệ của những đầu giày, nhưng ở Nhật Bản lúc bấy giờ, người yêu thời trang có cái nhìn rộng hơn về Bapesta, họ yêu văn hóa và thời trang hơn mức một đôi giày sneakers thông thường như các sneakerhead. Do đó, dẫn đến sự bất đồng từ hai phía lên đôi Bapesta. Còn đối với bạn, Bapesta là một bản sao chép hay một sự thổi hồn nghệ thuật từ Nigo?
