Trong series về Shoes Game, bài đầu tiên sẽ giới thiệu trước cho bạn về cuộc chơi giày là gì và được hình thành như thế nào? Vì sao một số đôi sneakers trở thành di sản hay được nhiều người săn đón? Cùng nhiều câu hỏi khác sẽ được giải đáp.
Shoesgame đã hình thành và phát triển như thế nào?
Trước khi khái niệm “Shoes Game” hình thành, chắc hẳn ai cũng nghĩ lịch sử của những đôi sneaker sẽ gắn liền với những “ông trùm” trong thế giới giày như adidas, Nike, New Balance… Thế nhưng, tiền thân của sneaker chính là những đôi giày đế cao su hóa đầu tiên thuộc nhà khoa học người Mỹ Charles Goodyear.
Ông đã thành công chế tạo ra cao su lưu hóa – Vulcanization. Cụm từ “Vulcanization” trông rất quen thuộc đúng không? Không đi đâu xa, gần với chúng ta nhất là Converse hay chính những đôi giày đế cao su lưu hóa, mà chính Ananas Việt Nam đã dùng thuật ngữ này trong những chiến dịch quảng cáo của mình.
Những đôi giày đế cao su phát huy tác dụng của mình mạnh mẽ nhất trên sân của môn thể thao quần vợt, sau đó được đón nhận nồng nhiệt, đánh giá cao và được áp dụng rộng rãi ở trong nhiều môn thể thao khác nhau. Những đôi giày được áp dụng sản xuất hàng loạt đầu tiên là thuộc về Keds – nó nhanh chóng trở thành cơn sốt tại Mỹ vào thời điểm đó. Cách đó không lâu, Converse đã dấn thân vào thị trường đầy tiềm năng này. Converse là một hãng giày đã quá quen thuộc với giới trẻ hiện tại, nhưng ít ai đã biết đây từng là một thương hiệu về giày bóng rổ.
Năm 1917, Converse cho ra mắt đôi giày “All Star” – thống lĩnh thị trường giày bóng rổ vào thời điểm đó. Năm 1920, một vận động viên cũng là một huyền thoại bóng rổ Chuck Taylor đã biến hóa, thiết kế ra một đôi giày đặc biệt – trong cả thế kỷ qua, hầu như thiết kế của ông gần như không thay đổi và trở thành một tượng đài bất hủ.
Những năm sau đó, nền công nghiệp sản xuất giày phát triển, “trình làng” nhiều mẫu giày sneaker cao cấp hơn, bền bỉ hơn, với da, vải, cao su kết hợp… Dần dần về sau, sneaker không chỉ dừng lại ở công dụng thể thao, tới hiện nay sneaker đi đôi với thời trang, mà còn có nhiều giá trị cao về mặt tinh thần, cũng như những câu chuyện, đều được thêu dệt cùng nhau một cách chặt chẽ như những mắt xích tạo nên một mạng lưới khổng lồ mà chúng ta có thể coi đó như một loại “văn hóa” – Sneaker Culture.
Những sự kiện chính ảnh hưởng tới Shoes Game toàn thế giới.
Sự ra đời của Converse “Chuck Taylor”
Converse, dòng giày này đầu tiên là để phục vụ môn thể thao bóng rổ, trải qua tay của vận động viên Chuck Taylor – sau đó nó đã trở thành một trong những đôi giày huyền thoại, có sự nổi tiếng nhất định, ít ai mà không biết tới trên toàn thế giới.
Nike Air Jordan 1 tạo nên địa chấn
Tiếp đến là những mẫu mã mới gia nhập cuộc công nghiệp to lớn này. Điển hình nhất vẫn là Nike Air Jordan 1 – một đôi giày được Nike thiết kế riêng cho vận động viên bóng rổ nhà nghề có tên Micheal Jordan vào năm 1984. Đây cũng là một trong những đôi giày tạo cảm hứng nhiều nhất cho cả Shoes Game sau này.
Với phối màu đỏ, trắng và đen kết hợp, vì luật của Hiệp hội Bóng rổ Quốc gia Hoa Kỳ (NBA) bắt buộc các vận động viên phải mang giày trùng với màu của đồng phục đội. Trong lúc đó, Michael Jordan đang “đầu quân” cho đội Chicago Bulls, đồng phục của họ mang màu đỏ có viền trắng kết hợp với đen khi ở sân nhà, ngược lại ở sân khách lại là đồ trắng, viền đỏ và đen. Với giày phải là màu trắng có viên đỏ, thế nhưng với đôi Nike Air Jordan 1 chủ đạo của nó lại là màu đen, nên đã vi phạm luật của NBA và chịu phí phạt là $5000.
Nike là một trong những hãng giày lớn rất biết cách nắm lấy cơ hội và đẩy mạnh một phạm trù nào đó của họ, vậy nên họ vui vẻ chịu trả phí phạt cho Michael và sẵn đó họ đã bán số lượng lớn đôi giày mà NBA đã cấm – “Ngày 15/10, Nike thiết kế một đôi giày chơi thể thao mới phá vỡ các giới hạn. Ngày 18/10, Hiệp hội bóng rổ NBA cấm sử dụng chúng. Nhưng hiệp hội không thể cấm bạn sử dụng chúng hàng ngày.”. Hiện tượng này trở thành bàn đạp và phát triển những mẫu Air Jordan về sau này.
Kanye West nhập cuộc với Nike Yeezy và adias Yeezy
Điểm nhấn tiếp theo đó chính là Kayne West. Nhắc đến Kayne West, không một ai không thể biết tới Yeezy. Thế nhưng năm 2009, khi Kayne West bắt tay kết hợp với “ông lớn” là Nike cho ra đôi Nike Yeezy 1 đầu tiên. Từ một Kols, Influencer trở thành một linh hồn đại diện cho một mẫu giày mà sau này nó trở thành di sản cho những tay “săn giày” khao khát sở hữu.
Ở hiện tại, giá bán lại của một đôi Nike Yeezy 1 nguyên bản có thể lên tới hàng triệu đô-la. Mặc dù Kayne đã ngừng hợp tác với Nike từ lâu, nhưng những đôi giày mà trước đây của ông đã góp một phần không nhỏ vào cuộc chơi này. Sau khi chia tay với Nike, ông đã hợp tác với adidas để tiếp tục tạo nên những đôi Yeezy của mình với một tâm thế “Yeezy for everyone“, và thực sự điều đó cũng đã dần hình thành. Cũng là cái tên “Yeezy” nhưng khi hợp tác với sdidas, nó lại khác hẳn từ công nghệ cho tới hình dáng. Trong khi Nike Yeezy dùng công nghệ Nike Air hoặc Zoom Air, về phía “ông lớn” adidas lại là công nghệ Boost.
“The Ten – Off White” – Kiệt tác của thập kỷ mới
Nike rất thành công khi cho ra mắt những bản kết hợp với những người nổi tiếng trên khắp thế giới. Nhân vật tiếp theo Street Vibe muốn nhắc tới cũng như tri ân những giá trị về cả vật chất cũng như tinh thần mà con người này đã tạo ra. Đó chính là Virgil Abloh (1980-2021).
Khi collab với Nike. một cơn sốt mang tên “The Ten – Off White” được ra đời. Trong bộ sưu tập “The Ten”, Virgil cho ra mắt 10 mẫu Nike Off White đầu tiên. Những mẫu Off White này đã mang sức ảnh hưởng lớn tới giới trẻ, ai ai cũng muốn sở hữu ít nhất một trong 10 mẫu giày của ông. Và chính vì thế giá trị của nó cũng đã tăng lên một cách đáng kể, cả ngàn đô cho một đôi. Sau bộ sưu tập “The Ten” khá lâu, Virgil cũng tiếp tục cho ra những mẫu mới dựa trên những đôi khác của Nike, tưởng rằng cơn sốt đã hạ nhiệt, nhưng không sau cuộc trở lại những đôi thế hệ mới ra đời cũng được săn đón nồng nhiệt.
Đó là những ví dụ nhỏ trong Shoes Game được nêu ra để thấy được sức ảnh hưởng của nó. Ngoài ra còn những ví dụ khác như adidas x Jeremy Wings, cũng là một trong những di sản to lớn. Hoặc những đôi giày cho skaters, dancers, những con người của HipHop… như Vans, Nike Skate Boarding, hoặc những câu chuyện hay ho giữa Vans và Revenge Storm… Rất nhiều câu chuyện hay ho của thế giới cũng như Việt Nam sau đó, cùng Street Vibe tìm hiểu sâu nữa trong các số tiếp theo.
Kết thúc phần một, khép lại bằng những sự kiện chính góp phần xây dựng lên nền móng đầu tiên của thế giới Shoes Game này. Phần hai sẽ trả lời được câu hỏi “Tại sao những đôi giày tưởng đơn giản lại được săn đón nhiều đến vậy?”, hẹn các bạn ở phần tiếp theo.
Tác giả: Bill Bùi
