Slim-fit chạm trán Skinny Jeans: Cuộc tranh đấu lặng thầm giữa Raf Simons và Hedi Slimane

Trong lịch sử thời trang hiện đại, ít có cuộc “đụng độ” nào im lặng nhưng đầy tính biểu tượng như giữa Hedi Slimane và Raf Simons – hai người đàn ông đã định nghĩa lại thời trang nam đầu những năm 2000. Không có tranh cãi công khai, không có đối đầu truyền thông, nhưng một bài báo, một lời khen, và một chiếc vé mời bị rút lại đủ để bóc trần sự cạnh tranh sâu sắc giữa hai tầm nhìn sáng tạo đối lập

Hai người – Hai thế giới

Vào năm 2012, trong lần trở lại thời trang đầy hào quang tại Saint Laurent, Hedi Slimane gây chú ý không chỉ vì bộ sưu tập đầu tay dưới tên gọi mới của nhà mốt, mà còn bởi một hành động lạnh lùng: gạch tên nhà phê bình Cathy Horyn khỏi danh sách khách mời.

Vào năm 2004, Cathy Horyn – khi đó là một nhà phê bình thời trang nổi tiếng của The New York Times – đã viết bài nhận xét khen ngợi cách tiếp cận sáng tạo của Raf Simons trong thời trang nam. Trong bài viết, bà nhận định rằng việc Simons giới thiệu kiểu may đo ôm dáng (slim tailoring) và lựa chọn người mẫu từ đường phố (street casting) đã mở đường cho các nhà thiết kế như Hedi Slimane. Bà viết: “Bắt đầu từ những bộ suit ôm dáng làm nên tên tuổi cách đây gần một thập kỷ và giúp một Hedi Slimane có thể tồn tại, ông Simons đã cho thấy một cái nhìn thực sự về tương lai.”

Mặc dù bài viết chủ yếu tập trung vào Raf Simons, nhưng Slimane lại cho rằng lời nhận xét đó làm giảm giá trị đóng góp của ông trong làng thời trang. Cảm thấy bị xem thường, Slimane giữ mối hiềm khích với Horyn và quyết định không mời bà đến các show diễn của mình sau đó – bao gồm cả buổi ra mắt đầu tiên tại Saint Laurent năm 2012.

Horyn sau đó đã đề cập đến sự việc này trong chuyên mục “On the Runway” của mình, giải thích rằng dù bà từng có những bài viết tích cực về công việc trước đó của Slimane, ông vẫn giữ thái độ chỉ vì bài viết năm 2004 đó.

Slim Fit, But Not Slim Ego

Raf Simons là người mang tinh thần của một nhà thiết kế công nghiệp bước vào thế giới thời trang với tư duy triết học và nghệ thuật. Thành lập thương hiệu riêng vào năm 1995, Simons nhanh chóng được biết đến như một kẻ nổi loạn ẩn dật – người dùng thời trang để kể câu chuyện của thế hệ trẻ. Những bộ sưu tập của ông gói ghém cảm giác xa lánh (alienation), tinh thần youth culture và ảnh hưởng sâu sắc từ nghệ thuật đương đại. Raf chọn người mẫu ngoài đường phố – những chàng trai gầy gò, không chuyên nghiệp, không hoàn hảo – để thể hiện chính xác điều ông muốn truyền tải: sự mong manh và thật thà của tuổi trẻ. Với ông, slim tailoring không chỉ là form dáng, mà là một tuyên ngôn phản kháng suit cổ điển và những khuôn mẫu cũ kỹ.

Hedi Slimane, ngược lại, đến với thời trang từ nhiếp ảnh và mang theo ánh nhìn ám ảnh bởi nhạc rock và sự sắc lạnh thị giác. Khi đảm nhận Dior Homme đầu thập niên 2000, Slimane đã tạo nên một cơn sốt toàn cầu với những bộ suit siêu mảnh, gọn ghẽ đến từng đường kim. Form dáng đó không chỉ thay đổi cách đàn ông mặc đồ, mà còn mở ra một thời kỳ mới cho cái đẹp nam tính: gợi cảm, bí ẩn và đượm chất glam rock. Hedi kiểm soát hình ảnh một cách tuyệt đối, xây dựng bầu không khí runway như một buổi biểu diễn nghệ thuật thị giác – đến mức Karl Lagerfeld từng giảm 40kg chỉ để mặc vừa bộ đồ ông thiết kế. Slimane không chỉ tạo nên thời trang, ông tạo nên cả tư tưởng sống và hình tượng đàn ông đương đại bằng chính ánh sáng, nhạc nền và góc máy của mình.

Ai thực sự mở đường cho ai?

Raf Simons ra mắt thương hiệu cá nhân năm 1995 – trước khi cái tên Hedi Slimane tạo nên cơn sốt tại Dior Homme vào năm 2000. Thời điểm ấy, khi menswear còn đang bị mắc kẹt trong chuẩn mực cổ điển và form dáng cồng kềnh của thập niên 80–90, Raf Simons mang đến một làn gió triết lý – nơi tuổi trẻ, sự lạc lõng và cảm xúc cá nhân được đưa vào từng nếp gấp vải.

BST “Black Palms” (SS98) của ông là một ví dụ tiêu biểu: thanh niên gầy gò như vừa bước ra từ một giấc mơ tuổi vị thành niên, đứng lặng lẽ trong ánh sáng xám xịt. Slim tailoring ở đây không nhằm tôn dáng, mà là biểu tượng của sự bất an, của cái tôi đang tìm cách thoát khỏi đám đông. Đó là một thời trang không cần sự gợi cảm – chỉ cần chân thật

Trong khi đó, Hedi Slimane không phủ nhận những đường nét tương đồng, nhưng biến chúng thành một công cụ tạo hình ảnh sắc lạnh. Tại Dior Homme, bộ sưu tập “Black Tie” (FW2001) không chỉ đưa slim suit lên bản đồ, mà đóng khung nó vào một phong cách toàn diện: tóc dài, mắt kẻ eyeliner, giày boots bóng loáng – một tay rockstar Parisian đích thực. Không gian show được dàn dựng như một buổi diễn nhạc sống, ánh đèn rọi xuống từng gương mặt vô cảm – thời trang lúc này không còn chỉ là quần áo, mà là hiệu ứng thị giác toàn diện.

Vậy nên khi Cathy Horyn viết rằng “ông Simons khiến một Hedi Slimane trở thành có thể”, bà đang đặt Simons vào vai trò nguyên mẫu và Slimane là người dẫn dắt sau – một tuyên bố không hề nhẹ trong thế giới nơi ai cũng tranh giành vị trí “tiên phong”.

Thực tế cho thấy: cả hai đều đúng theo cách riêng của họ

Simons khởi xướng slim-fit như một ý niệm phản kháng, một cách đặt dấu chấm hỏi lên thời trang nam đương đại. Slimane phổ biến hóa nó thành một lối sống thị giác, đưa vào hệ thống nhà mốt lớn và định hình gu thẩm mỹ toàn cầu. Nếu Simons là người thắp ngọn lửa đầu tiên trong một căn phòng tối, thì Slimane là người mở toàn bộ sân khấu, dựng đèn và mời cả thế giới vào xem.

Nói cách khác, Raf Simons ảnh hưởng đến cách các nhà thiết kế nghĩ về thời trang nam, còn Hedi Slimane ảnh hưởng đến cách đàn ông thực sự ăn mặc.

Vì thế, lời của Horyn không sai, nhưng bà lại bỏ qua yếu tố thị trường – nơi Slimane có sức công phá lớn hơn nhiều. Và trong thời trang, đôi khi ai được nhớ đến không phải người nghĩ ra đầu tiên, mà là người khiến nó trở thành xu hướng.

Hedi Slimane làm được điều đó một cách hoàn hảo: ông không chỉ định nghĩa lại vẻ đẹp nam tính thông qua skinny suit, mà còn đưa nó vào tủ đồ của hàng triệu người đàn ông – từ Paris đến Tokyo, từ sân khấu rock đến văn phòng công sở. Những gì Simons khơi nguồn bằng cảm xúc cá nhân, Slimane biến thành công thức thị giác có sức quyến rũ toàn cầu.

Tuy nhiên, cũng chính sự phổ biến hoá ấy khiến Slimane bị coi là “thương mại”. Nếu Slimane là người thiết kế cho thế giới bên ngoài – nơi mọi thứ cần được sắc nét, hấp dẫn và hiệu quả, thì Simons là người thiết kế cho thế giới nội tâm – nơi thời trang trở thành một ngôn ngữ của sự tồn tại.

Cuộc đối đầu âm thầm giữa hai người – dù chưa bao giờ chính thức – đã phản ánh một câu hỏi cốt lõi của ngành công nghiệp này: liệu thời trang là để bán hay để nói điều gì đó? Và có lẽ, chính việc không thể dung hoà hai điều ấy đã biến những lời của Horyn trở thành vết cắt khó lành với Slimane – một nhà thiết kế bị định vị sai chỗ trong dòng chảy lịch sử mà ông cũng góp phần định hình.

Trong thế giới thời trang – nơi mọi ánh nhìn đều có thể trở thành tuyên ngôn – thì một câu nói về ai “làm cho ai trở thành có thể” cũng có thể gây tổn thương và hiềm khích kéo dài.

Nhưng nếu Slimane là người khiến đám đông nhìn thấy chính mình trong chiếc skinny suit, thì Raf Simons lại là người khiến nhiều nhà thiết kế trẻ nhận ra họ cũng có thể thiết kế thời trang bằng ký ức, bằng sự cô độc, bằng niềm đam mê nghệ thuật thay vì chỉ số bán hàng. Không ai mặc đồ Raf Simons để trông đẹp hơn – họ mặc để thể hiện rằng mình đang cảm thấy điều gì đó. Hedi là người dàn dựng sân khấu. Raf là người viết lời thoại. Chính sự đối lập ấy đã tạo ra hai dòng chảy song song, đôi khi cắt nhau, đôi khi va nhau, nhưng luôn đẩy thời trang nam tiến về phía trước.

Im lặng là ngôn ngữ của những kẻ kiến tạo

Raf Simons chưa bao giờ lên tiếng về chuyện Horyn bị cấm cửa. Ông vốn hiếm khi nói về người khác, càng không ưa đối đầu. Trong một cuộc phỏng vấn, Raf từng nói: “Tôi không làm thời trang để nổi tiếng. Tôi làm vì tôi cần thiết kế như một hình thức giao tiếp.” Đối với ông, thời trang là thứ ngôn ngữ mang nội tâm ra ánh sáng – không cần phô trương, cũng chẳng cần ghi công.

Ngược lại, Hedi Slimane không trả lời phỏng vấn, không xuất hiện trên talkshow, nhưng lại kiểm soát truyền thông theo cách riêng: ông dựng nên một thế giới nơi chỉ những ai được lựa chọn mới được bước vào. Những cánh cửa show diễn bị đóng lại không phải hành động bốc đồng – mà là lời tuyên ngôn thầm lặng về quyền lực và danh dự trong thời trang.

Cả hai chưa từng tuyên chiến, nhưng giới thời trang đã làm điều đó thay họ – bằng cách đặt họ lên hai cực: một bên là tư tưởng, một bên là hình ảnh; một bên là ảnh hưởng ngầm, một bên là hiện tượng thị giác.

Về mặt thương mại, Hedi Slimane là người đưa các thương hiệu như Dior Homme, Saint Laurent và Celine đến những thời kỳ tăng trưởng mạnh mẽ – nơi doanh số song hành cùng phong cách, và hình ảnh thị giác được kiểm soát đến mức tối đa. Trong khi đó, Raf Simons để lại dấu ấn sâu sắc hơn ở tầm ảnh hưởng tư tưởng. Anh là “designer’s designer”, người mà các nhà thiết kế từ Virgil Abloh đến Demna đều xem là kim chỉ nam.

Cả hai giờ đều đã rời khỏi các vị trí định danh thời đại của họ. Simons đóng cửa thương hiệu cá nhân vào năm 2022 để tập trung vào Prada cùng Miuccia. Slimane – tính đến 2024 – vẫn tiếp tục tạo ra thế giới riêng của mình tại Celine.

Nhưng dấu ấn của họ thì vẫn còn nguyên vẹn. Mỗi khi một bộ suit ôm dáng xuất hiện trên sàn diễn, mỗi khi một người mẫu gầy gò bước đi dưới ánh đèn lạnh, mỗi khi thời trang đặt câu hỏi về nam tính hiện đại – là lúc cuộc đối thoại âm thầm giữa hai người lại sống dậy, không cần tên gọi, không cần tiếng nói.

Cuối cùng, sẽ không có bảng xếp hạng nào đủ thuyết phục để xác định ai “thắng” trong cuộc đối thoại thầm lặng giữa Raf Simons và Hedi Slimane. Một người chọn đi vào bên trong, một người chọn kiểm soát bên ngoài. Một người làm thời trang như một lời tâm sự, một người biến thời trang thành nghi lễ thị giác. Cả hai đều đặt dấu ấn sâu đậm lên nam giới đương đại – không chỉ trong cách họ mặc, mà cả trong cách họ nhìn nhận bản thân.

Và có lẽ, đó là điều quan trọng nhất.

Vì trong thời trang, người ta có thể quên show diễn hôm qua – nhưng không bao giờ quên được ai khiến họ thấy mình khác đi.