Tôi vẫn nhớ lần đầu tiên gặp người “đàn anh” này ở một quán cà phê trên chung cư cũ. Anh Miên đầu xù tóc rối, và lúc nào cũng cầm bút, cọ, vở, giấy, một cái gì đấy để ghi chép. Miên nói chuyện hăng say với vài người bạn và để tôi chờ. Cũng chẳng sao hết. Cứ thử chờ để trò chuyện xem sao. Nick Carraway phải chờ thời gian dài mới biết mặt mũi của Gatsby là ai. Tôi thì chỉ cần chờ phút thôi mà.

“Chào Ái Huỳnh” – Miên nói.

Không nhất thiết là chữ viết hoặc hình vẽ. Miên Đinh đang làm công việc của một người lưu trữ ký ức, và liên tục phán xét chúng qua nhiều nhân dạng. Thành công? Không phải thứ Miên tìm kiếm. Anh ta chỉ đang thực hành nghệ thuật. Miên nói rất nhiều thứ về nghệ thuật, văn hoá cho đến những thứ trừu tượng nhất. Anh ta cứ thao thao bất tuyệt về nghệ thuật, nào là vẽ, nào là thơ, nào là viết – thế đấy, thế mà Miên Đinh vẫn tự nhận bản thân chỉ là “người thực hành nghệ thuật – một thứ nhãn dán giữa biển người tự gắn mác làm nghệ thuật.

Và anh ta thực hành nghiêm túc.

Bài viết: Ái Huỳnh
Ảnh: SVIBE Media, NAG Tuấn Trần & Nguyễn Huỳnh
Thiết kế: Phan Nguyên

/: Tôi không là ai cả, nhưng tôi chịu trách nhiệm cho cảm xúc do tác phẩm tôi vẽ và viết ra.

Tôi lưu trữ mọi ký ức lõi của mình bằng ngôn từ hoặc nét cọ. :/

Cái tên Miên Đinh nghe vừa lạ mà lại quen. Thật ra, đối với công chúng ngoài kia, phần lớn sẽ không rõ anh là ai. Anh nổi tiếng với những người cần anh nổi tiếng, mà anh gọi họ giản đơn là bạn đọc/độc giả. Khi gọi điện hỏi anh về số đầu tiên của Ô Đối Thoại của Street Vibe, tôi không nghĩ anh đồng ý. Anh ngại việc mình bị phơi bày cụ thể về bản thân mình ra thế giới bên ngoài, dù anh vô cùng ồn ào ở nhiều nơi khác nhau, về nhiều mặt. Anh có một hai lần góp ý bài viết cho chúng tôi, nhưng chỉ thế thôi. Thật sự thế giới bên trong của anh như thế nào, tôi không rõ. Nhưng ở anh có cái gì đấy khiến tôi liên tục muốn kiểm tra, muốn xem xem anh đã làm gì. Tôi âm thầm ví von Miên như Gatsby – nhưng anh ta cũng đâu cần phải toả ra bí ẩn như Gatsby đâu nhỉ? Nhưng anh ta bí ẩn thật – Hoàng Thừa sẽ phán xét cho xem! Nhưng Hoàng Thừa là ai nhỉ…

Anh từng bùng nổ ở trên mạng xã hội vài lần, đơn cử như lần đầu tiên người ta ùa vào hỏi anh rất nhiều về lĩnh vực anh làm là truyền thông. Anh trả lời tất cả mọi người, không xót cái nào, như trả lời phỏng vấn. Phần nhiều khi tôi lướt qua, người ta đều cảm ơn và chúc sức khoẻ Miên Đinh như cảm ơn một người tư vấn. Lần gần đây là khi anh bắt đầu đăng tải các tác phẩm của anh nhiều hơn, kể cả hội hoạ hay thơ ca. Nhưng anh vẫn vậy, vẫn đem tranh đi tặng mọi người nếu họ thích. Tôi cũng có một bức nhỏ của anh tặng ở lần gặp đầu tiên. Anh hồn nhiên với người lạ như thế. Tôi từng cảm thấy khó hiểu.

Anh Miên hay bị người ta chọc gọi là già đời thấu cảnh, nhiều bạn gọi anh Miên là chú. Chú ở cái tuổi trước 30 thật không quen, nhưng nay anh cũng dần dà dễ chịu với cách con người coi anh là gì. Anh vẫn thực hành mỗi ngày, vẽ tranh tặng người khác. Ai ủng hộ thì anh bán chữ bán tranh cho. Tôi chưa từng thấy ai thực hành hồn nhiên với nỗi đau của riêng mình như anh. Anh có nhiều nhân cách, nhưng có lẽ cái tên Hoàng Thừa là cái tên mà độc giả sẽ biết nhiều nhất về khía cạnh thơ ca, và đó chỉ là mới đây, sự khởi đầu của một con người vụn.

Đối với tôi, Miên/Thừa là một khía cạnh đầy tính hay và buồn của văn hoá và nghệ thuật.

01/: Tôi có nhiều hơn một nhân cách để cai trị mình :/

Tại sao lại là Hoàng Thừa? Bút danh này có một ý niệm gì của riêng anh hay nó chỉ đơn giản là Danh Từ Riêng?

Hoàng Thừa tôi đặt cho nó hai tầng ý nghĩa. Hoàng trong Hoàng Kim, những gì sáng nhất cuộc đời mình. Thừa có nghĩa như thừa thãi, hoặc thừa trong thừa lại, thừa kế, kế thừa đấy. Nên tôi đặt tên Hoàng Thừa như để nhắc bản thân mình về việc mình nên kế thừa những ký ức huy hoàng nhất của mình, trong mọi thứ. Hoặc là vứt quách nó đi và làm nên những thứ Hoàng mới.

Anh có nghĩ độc giả của anh sẽ hiểu?

Tôi tin vậy. Tôi thì vẫn rất dốt nát, tôi có thể bị đọc thấu chỉ bằng việc người ta nhìn tác phẩm tôi mà. Dễ nhận ra lắm cơ! Nhiều khi họ muốn hiểu theo cách của họ, ra sao cũng được, rất hay. Chính thế mỗi người hiểu một kiểu thì tác phẩm của tôi, ra khỏi tay tôi rồi đến với người xem, cảm nhận của họ về tôi, vốn dĩ là của họ. Tôi không còn can thiệp nữa.

Anh hay dùng cụm từ “Nhà Thực Hành” để miêu tả mình. Tại sao anh không nhận mình là Nhà Thơ hay Hoạ Sĩ?

Danh xưng là một cái gì đấy rất ghê gớm. Hồi mới ra trường tôi cũng mơ ước làm ông này, bà kia lắm. Kiểu có một cái danh rất oách. Nhưng lớn lên tôi nhận ra, bác Ben nói đúng. Sức mạnh to lớn đi kèm trách nhiệm lớn lao. Và tôi không muốn phải chịu trách nhiệm với Hội Đồng Thơ hay Hội Đồng Hội Hoạ về việc tôi làm gì, nghĩ gì, viết gì và vẽ gì. Không phải tôi thoái thác trách nhiệm, tôi không đủ giỏi để trở thành một phần trong nhóm ấy, và có lẽ cũng không bao giờ, biết đâu. Tôi học theo thầy tôi, một người thầy tôi vô cùng kính trọng, cũng là sếp cũ của tôi mà tôi biết ơn. Anh là người duy nhất tôi coi là “Thầy” ở ngoài đời.

Thầy tôi không nhận mình là nhà thơ, thì tôi, không bằng thầy. Tuyệt nhiên và cấm tuyệt đối tôi cho phép mình mạo xưng.

Giờ anh đã được nhiều người biết đến hơn qua tác phẩm của mình rồi, liệu anh có nghiêm túc hơn để đạt danh xưng ấy không?

Tôi nghiêm túc thực hành nghệ thuật, tôi không khai thác tôi đủ tốt nếu như tôi không là một người vô tư đâu. Danh xưng là gông cùm. Người ta gọi tôi thế nào cũng được, ấy là người ta trao tôi một cách gọi. Phải, nó cũng chỉ là cách gọi. Người ta gọi tôi là nhà thơ thì tôi là nhà thơ. Đơn giản dễ hiểu vậy cũng được.

Anh đa nhân cách?

Tôi thích nghĩ mình như thế.

Vậy anh nghĩ gì về những tác phẩm của mình sáng tạo ra?

Sau giai đoạn thực hành, tôi không nghĩ về chúng. Khi tôi trưng nó lên bất kỳ nơi đâu, nghĩ gì là đã dành cho công chúng và người xem. Bổn phận của tôi là bảo trì tác phẩm.

Nhiều bạn đọc của anh đã và yêu cầu anh ra mắt sách lắm?

Tớ cảm ơn bạn đọc hi hi!

Thế anh có dự định ấy không?

Có và không. Thật ra tôi cầm bản thảo đi gặp NXB hai, ba lần gì đấy rồi. Họ đều khen và chê. Đủ cả. Nhưng tôi vẫn cảm thấy cấn. Cấn ở đây là chưa đủ. Tôi ấp ủ những vần thơ này là 7 năm có lẻ và chẵn. Hầu hết đều tìm thấy trong những tờ giấy nhàu nát ở dưới đáy hộc bàn. Tôi naày đi học không có điện thoại, truy cập với Internet cũng hạn chế. Do cha tôi nghiêm chứ ngày ấy không phải là tôi không có máy tính. Thế tôi chép vào giấy, nhiều vô số kể, tôi thất lạc chúng trong những lần mẹ tôi dọn nhà ngày Tết.

Nên phần chữ nghĩa, tôi muốn khôi phục chúng đầy đủ trước. Tôi tự tin rồi thì sẽ gửi bản thảo đi lần nữa. Mong là NXB thương.

Từ đâu anh lấy cảm hứng cho tác phẩm của mình? Xin lỗi, tuy hơi đơn giản, nhưng tôi vẫn muốn hỏi câu này!

Không sao, tôi hiểu mọi người muốn biết hoàn cảnh ra đời của tác phẩm là đương nhiên.

Đời tôi về cơ bản người ngoài nhìn vào sẽ thấy nó êm ấm và bình dị là vì tôi cho mọi người thấy là như thế. Cho nên khi người biết tôi sơ sơ chợt đọc tác phẩm tôi thì họ ồ và à lên. Họ không thể nghĩ tôi, một người cợt nhả với họ, lại có những vần tự và vẽ tranh. Tôi dần dà về sau bộc lộ mình nhiều hơn, chắc là một năm đổ lại đây thì người ta biết tôi thực hành nhiều.

Cảm hứng của tôi nó đến từ chính những gì tôi trải qua, trong suốt quãng đời mình lớn lên. Tôi không phó mặc cuộc đời mình cho dòng đời. Nhưng sông xiết quá, càng cự càng đuối. Nên có một giai đoạn tôi thả trôi cuộc đời mình. 2022-2024 của tôi là như thế. Liên tiếp ý chứ. Đến 2025 thì tôi lắc cái đầu thật mạnh, vả mặt mình và bắt mình tỉnh dậy. Lúc này Hoàng Thừa ra đời. Hoàng Thừa biên tập, Hoàng Thừa viết chữ, và Hoàng Thừa phán xét bản ngã chính tôi.

Nghe khó hiểu, nhưng điều này có nghĩa là tôi sẽ tự trừng phạt mình qua nghệ thuật. Tôi sẽ phải vắt kiệt lại mọi cảm giác lúc tôi bần cùng, tôi cô đơn, và tôi trống rỗng, để chi? Để lấy làm cảm hứng. Cứ mỗi lần tôi thực hành, tôi tự vạch ngực mình ra, đứng trước gương và nhìn và trong xem trong đấy còn cái gì để tôi lục lọi, lấy chữ mà viết.

Trả lời hơi dài, nhưng bây giờ tôi có nhiều hơn một nhân cách để cai trị mình.

Từ đâu anh lấy cảm hứng cho tác phẩm của mình? Xin lỗi, tuy hơi đơn giản, nhưng tôi vẫn muốn hỏi câu này!

02/ Một thằng khùng vung vãi tình thương như thể hắn rất giàu. :/

Anh trở nên nổi tiếng vì một bài thơ và một bức tranh. Anh có nghĩ mình xứng đáng với điều ấy?

Tôi, lại một lần nữa, vẫn không có quyền quyết định mình nổi tiếng hay là không. Nên xứng hay không thì là do người xem chứ nhỉ? Tôi quan trọng quá trình sáng tác hơn. Tôi xứng đáng từng giây phút sáng tạo.

Nhưng khi sự nổi tiếng đó đến, anh sẽ dùng cảm xúc gì để dành cho nó?

Tôi cố gắng bình thản. Nhưng tôi sẽ nói dối siêu dở nếu tôi không nói là tôi không vui. Tôi vui lắm! Nhưng tôi cũng lo.

Anh đang dùng nhân cách nào để nói ra những điều trên?

Hoàng Thừa đấy! Bây giờ tôi đang cố gắng nghĩ cho tôi nhiều lối trả lời không đặt tôi vào cảnh mạo hiểm chưa cần.

Nhân cách còn lại nếu nghe rõ thì có phán xét nhân cách còn lại không?

Không phải lúc nào cũng thế! Trái tim và lý trí là hai thực thể khác nhau. Cũng như những nhân cách của tôi vậy.

Khi tạo nên một tác phẩm, những nhân cách đó có cản trở quá trình anh “thực hành nghệ thuật không”?

Có! Nhiều khi đặt cái cọ cái bút xuống thôi là chúng đã reo réo trong đầu tôi là nên hay không nên cái gì hay cái kia rồi. Nhiều lúc tôi muốn tắt chúng đi luôn cho yên ắng. Nhưng chúng không yên, và chúng không để tôi yên một giây phút nào. Kể cả bây giờ ngồi đây, chúng vẫn réo.

Chúng đấu khẩu lẫn nhau trong đầu anh mỗi ngày nhỉ?

Có lúc cũng yên bình đến lạ kỳ. Nhưng thường là không bao lâu thì cãi nhau nội tâm chí choé tiếp.

Nếu chỉ chọn để giữa lại một nhân cách, đó sẽ là nhân cách nào?

Tôi chọn Miên Đinh.

Nếu không phải Hoàng Thừa, nếu không phải Miên Đinnh – vậy con người thật của anh sẽ là ai?

Một thằng khùng vung vãi tình thương như thể hắn rất giàu.

Anh có là một “bảo tàng nuối tiếc” không? Anh thường dùng những từ ngữ như Hư Vô, Hư Không, Di Tích, Tàn Tích, Tận Thế,… Những danh từ mang rất nhiều ý niệm, hoặc không mang ý niệm gì cả ngoài việc trống rỗng. Nghĩa là gì với anh?

Tôi là một bảo tàng của tiếc nuối. Có lẽ như giống nhạc của Vũ vậy.
Trong tôi cất giữ những thứ người khác bỏ lại, những điều quá nhỏ để nhớ nhưng quá nặng để quên.
Tôi dùng những từ như Hư vô, Di tích, Tàn tích, Tận thế vì chúng cho tôi một chỗ để thở.
Trong đó có im lặng, có khoảng trống, có chỗ cho những gì chưa kịp nói thành lời.
Hư vô là nơi mọi thứ từng tồn tại rồi biến mất, còn tàn tích là phần còn lại để chứng minh rằng nó đã từng hiện diện.
Tôi viết để ký ức không tan, để nỗi đau có hình dạng chữ, để những gì đã qua vẫn còn một hơi ấm cuối cùng.
Với tôi, sự không có gì khi trôi lơ lửng giữa bạt ngàn suy nghĩ thật sự cũng quan trọng.

03/ Cô độc, Cô Đơn Và Cô Lập :/

Khi nói về thơ của mình, anh sẽ giới thiệu như thế nào?

Cô độc, cô đơn và cô lập.

Vậy dự định trong tương lai của anh là gì?

Chắc là sẽ chóng hoàn thành việc ra mắt sách cho chỉn chu, học xong thạc sĩ để còn học nghiệp vụ sư phạm và đi làm giảng viên. Sau đó thì tới những cuốn sách khác chẳng hạn?

Tập thơ sẽ nói về điều gì? Miên Đinh nghĩ gì sau khi đọc những dòng thơ trong tuyển tập mà Hoàng Thừa viết?

Một hành trình 7 năm khép lại bằng những vần thơ cu cũ và cũng mơi mới. Chúng mượn tình yêu để nói về khá nhiều điều trong cuộc đời tôi, và có lẽ là của chung nhiều người khác nữa. Tôi không khỏi ngạc nhiên khi mình đi xa đến nhường này. Nếu là tôi của 7 năm trước, chắc chắn tôi sẽ ngưỡng mộ một người như thế. Nhưng ở thời điểm bây giờ, sau khi biết mình sẽ phải đánh đổi những gì để có 7 năm như vậy, tôi không chắc mình có muốn những thứ tôi đã trải qua từng ấy lần và chuyện hay không.

Tuy nhiên tôi không hối hận. Miên Đinh sẽ không hối hận.

Anh có phải là người hoài cổ và sử dụng chất liệu lịch sử của riêng mình để kể chuyện qua câu chữ, tranh ảnh không?

Tôi sẽ trả lời là có. Đúng! Rất có. Tôi thì quan niệm giống như Marcel Wanders, anh này là một nhà thiết kế-tạo dáng công nghiệp. Anh ấy có một câu rất hay là “There is no past without a future.” (Tạm dịch: Không quá khứ nào là không có tương lai). Tôi vẫn còn trẻ, và nhận thức được rằng chính bản thân tôi đang để chính tôi lấy chất liệu chính mình làm nguồn nhiên liệu, và chúng gặm nhấm tôi mỗi ngày, mỗi khi sáng tạo.

Nhiều khi tôi tự hỏi nếu như tôi chưa từng quyết định hoặc bị quyết định, dồn vào những cái thế nó rất tệ hại thì tôi có sống khác đi không, và liệu tôi có làm ra các tác phẩm này không? Chúng ta khó có thể biết được.

Anh nghĩ sao về việc lạm dụng AI vào nghệ thuật?

Tôi không khinh thường ai. Nhưng tôi cho phép mình có cái nhìn phiến diện với người gõ vài chữ để máy móc làm hộ việc giúp mình. Nghệ thuật chỉ hay khi nó khó, càng khó trong cách làm, nội tâm, câu chuyện đã trải qua và cả trải nghiệm thực tế, thì càng hay. Nhưng biết đâu được, không nói trước được điều gì, biết đâu sau này tôi bị đào thải đầu tiên thì sao? Haha!

Đừng giận nhé, giả sử một tương lai xa, AI cũng có thể làm thơ như anh?

Tôi không đại diện cho nghệ thuật. Tôi là một người thực hành nghệ thuật. Nếu AI làm thơ được như tôi thì… Chà có lẽ thế giới này sẽ sập và tiền điện hàng tháng sẽ tăng vù vù rồi. Nhưng tôi không nghĩ về viễn cảnh ấy một cách nghiêm túc được. Tôi có mối bận tâm của riêng mình cho tôi, người đọc của tôi, và những năm tháng tôi và các bạn cùng trải qua giống nhau đến kinh ngạc. Cho nên nếu có ai đấy lấy tác phẩm của tôi và quẳng vào cho một cái máy để học, tôi tin là nó sẽ khó học được, vì tôi còn không cố định ở một phong cách nào thì lấy gì nó học được đây (Cười!)

Chà! Tôi đón chờ tập thơ sắp xuất bản của anh lắm đấy!

Tôi cũng thế!

Và rồi cuộc trò chuyện hạ màn.

Cuộc trò chuyện ấy không cần phải kết thức bằng một bram nhức tai của Hans Zimmer hay một cái kết gợi mở như bao bộ phim của Christopher Nolan. Cuộc trò chuyện ấy vô thưởng vô phạt như một màn đối thoại thường thấy trong phim của Quentin Tarantino – chỉ ít là, nó ít đặc sắc hơn.

Dù sau khi, Miên hay Thừa vẫn cứ như vậy, vẫn tự xem bản thân như một người thực hành nghệ thuật.

Dù cho y có làm thêm những tác phẩm gì, Miên Đinh vẫn không dám nhận bản thân là người làm nghệ thuật.

Dù đôi khi tôi thấy y rất tỉnh, Miên Đinh vẫn tự nhận bản thân là thằng điên.

Thôi thì cứ để Miên Đinh và Hoàng Thừa tiếp tục sống trong thi và hoạ.

P/s: Nếu một mai Miên Đinh dám nhận bản thân là hoạ sĩ/nhà thơ/diễn viên/ca sĩ,… bài viết này sẽ bị xoá.